Bileşik tek bir sözcük oluşturmak için 2 sözcük bir araya
geldiğinde, vurgu tipi, bağımsız olarak ayrı ayrı telaffuz edilen
ve korunan sözcüklerdeki vurgudan farklıdır. Her bir sözcük ayrı
olarak telaffuz edildiğinde ana vurgu taşısa bile, bileşik sözcüğün
kendine özgü ana vurgusu vardır. Durum bundan ibarettir çünkü her
sözcük için tek bir ana vurgu mümkündür. Örnek olarak, önceki
bileşen はる (春, ve sonraki bileşen やすみ (休み, tatil), はるやすみ (春休み, yaz tatili) yapısını vermek üzere
birleşirler ve vurgu türü はるやすみ değil, はるやすみ biçimine dönüşür.
Bileşik sözcüklerin ana vurgusu için bir takım temel kurallar
var olduğundan, öncelikle bu kuralları hafızanıza alıp sonra
istisnaları tek tek öğrenirseniz, öğrenmeniz nispeten
kolaylaşacaktır. Aşağıdaki tablo, bileşik sözcüklerdeki vurgulama
çeşitlerinin kurallarını gösteriyor.
Bileşik sözcüklerin
sona gelen bileşenlerinde seslemaltı
sayısı |
Durumlar |
Bileşik sözcüğün vurgusu |
Örnekler |
1 veya 2 seslemaltıdan oluşan art bileşen |
birçok durumda |
1. bileşenin son seslemaltısı üzerinde ana
vurgu
(bununla birlikte, 1. bileşenin son seslemaltısı
“özel bir seslemaltı” ise, vurgu bir önceki seslemaltı üzerine
kayar |
こうべ＋し→こうべし (神戸市, Kobé
せんだい＋し→せんだいし
しぶや＋く→しぶやく
こうとう＋く→こうとうく
|
bazı durumlarda (art bileşen örnekleri: 語, 色, 課, 中,
科, 家, 製, 代, 的, vs.) |
gergin tip vurgu |
ちゅうごく＋ご→ちゅうごくご (中国語,
みどり＋いろ→みどりいろ (緑色, yeşil)
がくせい＋か→がくせいか (学生課, öğrenim hizmeti)
ごぜん＋ちゅう→ごぜんちゅう (午前中, sabah) |
|
3 veya 4 seslemaltıdan oluşan art bileşen |
gergin vurgu tipinde art bileşen, sona gelen tiz
vurgu |
art bileşenin 1. seslemaltısı üzerinde ana
vurgu |
おんな＋ことば→おんなことば
なつ＋やすみ→なつやすみ
プロ＋やきゅう→プロやきゅう |
“başı tiz”, “ortası tiz” vurgu tipinde art
bileşen |
art bileşenin ana vurgusuna benzer |
あさ＋ごはん→あさごはん
|
5 veya daha fazla seslemaltıdan oluşan art
bileşen |
birçok durumda |
art bileşenin ana vurgusuna benzer |
やまだ＋しょうがっこう→やまだしょうがっこう たんじょうび＋プレゼント→たんじょうびプレゼント |
|
